Khả năng sinh sản tốt nhất của phụ nữ là khoảng 20 - 30 tuổi. Tuổi càng cao, khả năng sinh sản càng giảm. Những thống kê về dân số cho thấy khả năng sinh sản ở phụ nữ bắt đầu giảm từ 32 tuổi, giảm rõ rệt sau tuổi 37 và hầu như rất ít phụ nữ sinh con khi quá 40 tuổi, mặc dù sự phóng noãn vẫn xảy ra đều đặn và kinh nguyệt chỉ thực sự chấm dứt quanh tuổi 50.
Tuổi và số lượng noãn
Ở phụ nữ, số lượng noãn giảm dần theo tuổi. Số lượng noãn đạt cao nhất từ 6 - 7 triệu lúc thai nhi được 20 tuần trong tử cung. Khi bé gái chào đời, số lượng noãn còn khoảng 1 - 2 triệu, đến tuổi dậy thì còn khoảng 400.000. Số lượng noãn tiếp tục giảm dần còn 25.000 ở tuổi 37 và đến 51 tuổi, số lượng noãn chỉ còn khoảng 1000. Tuy có tới 400.000 nang noãn nguyên thủy vào tuổi dậy thì, nhưng chỉ khoảng 300 - 400 nang noãn sẽ trưởng thành trong suốt thời kỳ sinh sản của phụ nữ, phần còn lại sẽ thoái hóa dần và tốc độ thoái hóa tăng nhanh trong khoảng 10 - 15 năm trước khi mãn kinh.
Ở mọi thời điểm, trong buồng trứng luôn có một số lượng nhất định nang noãn được chiêu mộ để bước vào giai đoạn phát triển, nhưng cuối cùng chỉ có một noãn trưởng thành sẵn sàng cho sự thụ tinh và số còn lại sẽ bị thoái hóa. Do tổng lượng nang noãn còn lại trong buồng trứng hay còn gọi là dự trữ buồng trứng, ngày càng giảm dần theo thời gian, số nang noãn được chiêu mộ vì thế cũng sẽ giảm dần khi phụ nữ càng lớn tuổi. Vào giai đoạn cuối của độ tuổi sinh sản, số lượng noãn còn khá ít và đa phần có những bất thường trong cấu trúc và chức năng.
Tuổi và chất lượng noãn
Bên cạnh việc giảm số lượng noãn, chất lượng noãn cũng giảm dần khi phụ nữ lớn tuổi. Chất lượng noãn đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ tinh và phát triển của phôi. Chất lượng noãn kém không có định nghĩa rõ ràng, nhưng đa số các nhà khoa học ghi nhận chất lượng noãn kém liên quan với sự gia tăng tỉ lệ bất thường về nhiễm sắc thể và những rối loạn chức năng trong tế bào chất. Bất thường về nhiễm sắc thể biểu hiện qua tỉ lệ phôi bị lệch bội tăng cao là do những bất thường trong quá trình phân chia nguyên nhiễm, giảm nhiễm và những rối loạn trong hoạt động của thoi vô sắc. Rối loạn chức năng trong tế bào chất của hệ thống lưới nội bào và ty thể dẫn đến những rối loạn trong quá trình trao đổi Ca2+ của tế bào, giảm nồng độ ATP và tăng bất thường về nhiễm sắc thể, ảnh hưởng tới sự thụ tinh và phát triển của phôi. Tóm lại, về mặt lâm sàng, chất lượng noãn kém biểu hiện qua tỉ lệ thụ tinh thấp, phôi phát triển bất thường, tăng tỉ lệ sảy thai và dị tật thai nhi.
Tuổi và khả năng sinh sản
Tuổi mẹ đã được chứng minh có liên quan đến tỉ lệ có thai, tuổi càng cao tỉ lệ có thai càng giảm. Một nghiên cứu về mối tương quan giữa tuổi tác và khả năng sinh sản cho thấy tỉ lệ hiếm muộn tăng dần khi phụ nữ lớn tuổi: 6% ở tuổi từ 20 - 24, 9% ở tuổi từ 25 - 29, 15% khi phụ nữ bước sang tuổi 30 - 34, tăng gấp đôi 30% ở tuổi 35 - 39 và 64% từ 40 trở lên. Một báo cáo từ các chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm ở Hoa Kỳ ghi nhận tỉ lệ trẻ sinh sống giảm dần khi phụ nữ càng lớn tuổi (41,5% ở phụ nữ dưới 35 tuổi, 31,9% ở phụ nữ 35 - 37 tuổi, 22,1% ở phụ nữ 38 - 40 tuổi, 12,4% ở phụ nữ 41 - 42 tuổi, 5% ở phụ nữ 43 - 44 tuổi và chỉ còn 1% ở phụ nữ trên 44 tuổi).
Bên cạnh việc khó có thai, tỉ lệ sẩy thai ở phụ nữ lớn tuổi cũng tăng cao. Ngay cả khi bệnh nhân làm TTTON được những chuyển phôi chất lượng tốt về mặt hình thái thì tỉ lệ sảy thai do bất thường về noãn, phôi ở phụ nữ lớn tuổi vẫn tăng cao. Tỉ lệ thai lưu được ghi nhận khoảng 7,7% ở phụ nữ dưới 33 tuổi, 11,4% ở tuổi 33 - 34, 13,7% ở tuổi 35 - 37, 19,8% ở tuổi 38 - 40, 29,9% ở tuổi 41 - 42 và 36,6% ở nhóm trên 42 tuổi.
Sản phụ lớn tuổi - thai kỳ nguy cơ cao
Sản phụ lớn tuổi được định nghĩa là phụ nữ mang thai sau tuổi 35. Khi so sánh với nhóm trẻ tuổi, sản phụ lớn tuổi sẽ tăng nguy cơ về tiểu đường thai kỳ, nhau tiền đạo, tiền sản giật, cao huyết áp, thai lưu và sanh non. Đặc biệt, tỉ lệ thai lưu, thai dị tật, sinh non, sanh trẻ nhẹ cân được ghi nhận tăng rất cao ở sản phụ trên 40 tuổi. Tỉ lệ sẩy thai trong tự nhiên khoảng 15%, tăng lên 20% khi phụ nữ 35 tuổi và 50% khi phụ nữ 42 tuổi. Tỉ lệ sẩy thai trong TTTON tương tự trong tự nhiên khoảng 15% ở phụ nữ dưới 35 tuổi, tăng 30% ở tuổi 40 và 65% ở phụ nữ trên 44 tuổi.
Tóm lại
Khả năng sinh sản ở phụ nữ giảm là do số lượng noãn cũng như chất lượng noãn giảm rõ rệt, từ đó ảnh hưởng lên sự phát triển của phôi, tăng ti lệ phôi bất thường dẫn đến giảm khả năng thụ thai, tăng tỉ lệ sẩy thai, lưu thai và tăng tỉ lệ trẻ bất thường về di truyền sau sanh.
Tác giả: BS. Phùng Huy Tuân
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần hỗ trợ, bạn có thể liên hệ với Phòng khám Phương Nghi thông qua số hotline hoặc nhắn tin trực tiếp tại fanpage để được tư vấn chi tiết nhé!
Tổng đài tư vấn & đặt lịch: 028 3620 3789
Địa chỉ: 41-43 Đường số 3, Cư xá Đô Thành, phường 4, quận 3, TP.HCM
Thời gian thăm khám
8h00 - 19h00 (Thứ hai - Thứ bảy) 8h00 - 11h00 (Chủ nhật)
Website: www.pkphuongnghi.vn