Phụ nữ lớn tuổi, tỉ lệ có thai cả trong tự nhiên cũng như trong điều trị hỗ trợ sinh sản đều giảm. Do chất lượng và số lượng noãn giảm dần khi phụ nữ lớn tuổi, việc điều trị hiếm muộn không nên trì hoãn sau tuổi 35.
Kích thích buồng trứng và bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)
Kích thích buồng trứng và IUI ở bệnh nhân trên 40 tuổi cho tỉ lệ thành công rất thấp, chỉ khoảng 1 – 4% trên 1 chu kỳ điều trị và gần như không ghi nhận được trẻ sinh sống nào. Ở bệnh nhân với chẩn đoán vô sinh chưa rõ nguyên nhân, tỉ lệ trẻ sinh sống giảm dần theo tuổi, khoảng 17 – 22% ở phụ nữ dưới 35 tuổi, 8 – 10% ở phụ nữ từ 35 – 40 tuổi và 1,4 – 5,2% ở phụ nữ trên 40 tuổi.
Tóm lại, do tỉ lệ thành công quá thấp, với bệnh nhân lớn tuổi vô sinh chưa rõ nguyên nhân, chỉ nên thực hiện kích thích buồng trứng và IUI từ 1-2 chu kỳ. Trong trường hợp bệnh nhân lớn tuổi có kèm nguyên nhân khác như tinh trùng yếu, tai vòi, lạc nội mạc tử cung hay viêm dính vùng chậu thì nên tiến hành TTTON ngay.
Kích thích buồng trứng – Thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON)
Tỉ lệ có thai trong TTTON tuy cao hơn so với kích thích buồng trứng IUI nhưng cũng giảm nhiều khi phụ nữ càng lớn tuổi. Tỉ lệ trẻ sinh sống là 32,2% ở phụ nữ < 35 tuổi, 26,2% từ 35 – 37 tuổi, 18,5% từ 38 – 40 tuổi, 9,7% từ 41 – 42 tuổi và dưới 5% ở phụ nữ > 42 tuổi. Phụ nữ càng lớn tuổi, tỉ lệ phôi bị lệch bội càng tăng cao. Để có được 1 phôi bình thường, cần thu được khoảng 5 noãn ở tuổi 35 – 37, 7 noãn ở tuổi 38 – 40, 10 noãn ở tuổi 41 – 42 và 20 noãn ở tuổi trên 42. Do đó việc kích thích buồng trứng trong TTTON cần được tối ưu hóa với mục tiêu thu được càng nhiều noãn ở phụ nữ lớn tuổi càng tốt. Vì thế, kích thích buồng trứng với liều FSH tối đa, 300 IU mỗi ngày thường được sử dụng trong các phác đồ kích thích buồng trứng TTTON ở bệnh nhân lớn tuổi.
Sử dụng FSH liều cao không phải thích hợp cho mọi phụ nữ lớn tuổi. Hệ thống phân loại đáp ứng kém theo Poseidon (Poseidon Group, 2016) chia bệnh nhân làm 4 nhóm, trong đó nhóm phụ nữ lớn tuổi (≥ 35 tuổi) là nhóm II với dự trữ buồng trứng bình thường (AFC ≥ 5, AMH ≥ 1,2 ng/ml) và nhóm IV với dự trữ buổng trứng kém (AFC < 5, AMH < 1,2 ng/ml). Với bệnh nhân lớn tuổi, việc tăng liều FSH chỉ hiệu quả ở Poseidon nhóm II. Với Poseidon nhóm IV, kích thích buồng trứng liên tục, hoặc gom noãn và phôi nhiều chu kỳ có thể cho kết quả tốt hơn so với việc tăng liều FSH.
Một hướng điều trị khác trên bệnh nhân lớn tuổi là kích thích buồng trứng nhẹ trong TTTON. Giả thuyết cho là kích thích buồng trứng nhẹ giúp cải thiện hơn chất lượng noãn và phôi so với kích thích buồng trứng thông thường.
Một số thuốc hỗ trợ được sử dụng trước và trong khi kích thích buồng trứng TTTON với hy vọng cải thiện được chất lượng cũng như số lượng noãn ở bệnh nhân lớn tuổi như GH, DHEA testosterone. Tuy nhiên, với các dữ liệu chứng cứ hiện tại, chưa có loại thuốc nào cho thấy cải thiện được chất lượng, số lượng noãn cũng như tỉ lệ thành công trong TTTON.
Trữ lạnh noãn
Đầu tiên, để bảo tồn khả năng sinh sản, việc trữ lạnh noãn khi còn trẻ tuổi được xem là phương pháp hiệu quả nhất. Trước đây, để trì hoãn việc mang thai, trữ phôi được xem là phương pháp tối ưu nhất. Tuy nhiên việc trữ lạnh phôi chỉ thực hiện được khi có nguồn tinh trùng và khi sử dụng có thể cần phải có sự đồng thuận của người chồng. Ngày nay, với kỹ thuật trữ lạnh ngày một phát triển, đặc biệt là kỹ thuật vitrification, trữ lạnh noãn khi còn trẻ được xem là phương pháp tốt nhất để trì hoãn khả năng sinh sản ở phụ nữ lớn tuổi. Với kỹ thuật trữ lạnh noãn hiện tại, tỉ lệ sống và chất lượng noãn sau rã đông không bị ảnh hưởng, không làm tăng tỉ lệ phôi bị lệch bội và không có sự khác biệt về những biểu hiện về gen, cũng như không ảnh hưởng lên tỉ lệ thai lâm sàng khi sử dụng noãn đông lạnh này.
Hai câu hỏi thường gặp trong trữ lạnh noãn là (1) tuổi nào thì nên trữ noãn và (2) trữ lạnh bao nhiêu noãn là đủ. Nghiên cứu trên 1468 phụ nữ trữ lạnh noãn, tỉ lệ noãn sống sau rã đông là 94,6% ở phụ nữ ≤ 35 tuổi và 82,4% ở phụ nữ > 35 tuổi. Tỉ lệ trẻ sinh sống có khác biệt giữa 2 nhóm tuổi trên là 50% và 22%. Một báo cáo tại Mỹ cho thấy tỉ lệ trẻ sinh sống là 100% ở nhóm ≤ 29 tuổi, 45% ở nhóm 30 – 34 tuổi, 28,5% ở nhóm 35 – 39 tuổi, và 3,7% ở nhóm ≥ 40 tuổi. Một mô hình toán học dựa trên tỉ lệ trẻ sinh sống gần đây ở nhóm bệnh nhân có chỉ định TTTON do nguyên nhân tinh trùng hay vòi trứng cho thấy để có 75% cơ hội có 1 trẻ sinh sống, số noãn cần trữ ở phụ nữ 34, 37 và 42 tuổi lần lượt là 10, 20 và 61 noãn. Do đó việc trữ lạnh noãn nên thực hiện khi còn trẻ, ở phụ nữ ≥ 35 tuổi có thể phải cần nhiều chu kỳ kích thích buồng trứng và chọc hút mới đạt được số noãn trữ lạnh cần thiết.
TTTON xin noãn
Khi dự trữ buồng trứng của bệnh nhân suy giảm rõ rệt hoặc tiền căn thất bại nhiều chu kỳ TTTON với noãn tự thân, thì lựa chọn cuối cùng là TTTON xin noãn. Tỉ lệ có thai trong TTTON xin noãn rất cao do gần như hoàn toàn không phụ thuộc vào tuổi người xin noãn mà phụ thuộc vào số lượng cũng như chất lượng noãn từ người cho. Tuy nhiên, việc mang thai khi lớn tuổi có thể làm tăng những biến chứng trong thai kỳ như tiểu đường, tiền sản giật, nhau tiền đạo, sanh non và sanh bé nhẹ cân.
KẾT LUẬN
Ngày càng với xu hướng lập gia đình muộn và sinh con muộn hơn, đặc biệt là sau tuổi 30, việc cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức về ảnh hưởng của tuổi tác lên khả năng sinh sản là rất cần thiết trong việc tư vấn cho các cặp vợ chồng. Do sự suy giảm rõ rệt về khả năng sinh sản cũng như gia tăng tỉ lệ sẩy thai, phụ nữ trên 35 tuổi nên được khám và điều trị sau 6 tháng không thể có thai tự nhiên hoặc sớm hơn nếu có chỉ định lâm sàng. Với phụ nữ trên 40 tuổi, cần phải có sự đánh giá và điều trị ngay lập tức.
Tác giả: BS. Phùng Huy Tuân
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần hỗ trợ, bạn có thể liên hệ với Phòng khám Phương Nghi thông qua số hotline hoặc nhắn tin trực tiếp tại fanpage để được tư vấn chi tiết nhé!
Tổng đài tư vấn & đặt lịch: 028 3620 3789
Địa chỉ: 41-43 Đường số 3, Cư xá Đô Thành, phường 4, quận 3, TP.HCM
Thời gian thăm khám
8h00 - 19h00 (Thứ hai - Thứ bảy) 8h00 - 11h00 (Chủ nhật)
Website: www.pkphuongnghi.vn